Felieton Jerzego Budnika. "Skutki ewentualnego weta"

Cały czas wierzę, że do zawetowania przez Polskę i Węgry budżetu unijnego i Funduszu Odbudowy, jednak nie dojdzie. Kompromis wciąż jest możliwy, ale obie strony sporu muszą wykonać krok do tyłu i zacząć ze sobą poważnie rozmawiać. Gdyby jednak do weta doszło, jego skutki byłyby dla nas katastrofalne. Uznałem, że muszę o tym napisać, bo jestem przerażony lekceważeniem tego ryzyka przez polityków obozu rządzącego. Tak, jakby nie miało to dla nich żadnego znaczenia. Wyjątkiem jest wicepremier Jarosław Gowin. Z konieczności zatrzymam się na skutkach ekonomicznych, ale politycznych i wizerunkowych, nie wolno nam tracić z pola widzenia.

No to zobaczmy, co nam grozi. Najpierw budżet unijny. W wypadku jego zawetowania, od stycznia 2021 roku, UE będzie działać na podstawie tzw. prowizorium budżetowego. Z ust polityków obozu rządzącego słychać, że to jest dla nas bardzo korzystne. To kompletna bzdura. Owszem, w krótkim przedziale czasu tak, bo obecnie dostajemy więcej, niż zapisano w nowym budżecie, ale nie wolno zapominać, że mówimy tu o perspektywie wieloletniej (2021-2027), a nie tylko o przyszłym roku. Po drugie, nie jest jasne, czy rozporządzenie o powiązaniu wypłat z przestrzeganiem praworządności, nie będzie także dotyczyło prowizorium. Po trzecie, w przypadku weta, finansowane byłyby tylko programy kontynuowane, czyli nie będzie można rozpoczynać żadnych nowych. W ubiegłym tygodniu w Wejherowie oddano do użytku tunel, który jest częścią „węzła integracyjnego Kwiatowa”. Na Pomorzu podobne węzły powstały lub powstają przy 34 przystankach SKM/PKM, m.in w Rumi (2), Redzie i Gościcinie. Mają zachęcać podróżnych do korzystania z komunikacji zbiorowej. Ten ambitny program nie zostałby zrealizowany, gdyby samorząd województwa nie zadbał o dofinansowanie ich budowy lub przebudowy ze środków unijnych. Wejherowska inwestycja kosztowała łącznie ok. 40 mln, z czego aż 18 mln, czyli ok. 40 proc. to środki unijne. Pewnie teraz władze miasta, GDDKiA oraz PKP czekają na uchwalenie budżetu unijnego na kolejne lata, w nadziei, że uda się do niego wpisać programy, dzięki którym będzie można, w ścisłej współpracy, dokończyć budowę węzła „Zryw”, a także zmodernizować obskurne przystanki Wejherowo-Śmiechowo i Wejherowo-Nanice oraz budynek dworca Wejherowo. Nawet przystanek Reda-Rekowo jest w lepszym stanie, niż wyżej wymienione.

A teraz Fundusz Odbudowy, który ma pomóc w odbudowie gospodarki w krajach członkowskich po pandemii. Porównuje się go do Planu Marshalla, który pomógł gospodarce zachodnioeuropejskiej podnieść się po II wojnie światowej. Polska z tego Funduszu ma otrzymać łącznie 57,3 mld euro (w formie dotacji i pożyczek), czyli będzie jednym z jego głównych beneficjentów. Premier Morawiecki po powrocie z lipcowego szczytu do kraju, nie omieszkał pochwalić się tym sukcesem. Tu skutki weta byłyby jeszcze bardziej dotkliwe, bo w takim przypadku, z tego Funduszu nie dostaniemy ani jednego euro. Co więcej, nie jest wykluczone, że na podstawie międzyrządowego porozumienia, 25 państw unijnych utworzy podobny Fundusz, z pominięciem Polski i Węgier. I ku mojemu wielkiemu zdziwieniu, to w ogóle premiera nie martwi. To po co, tak o ten Fundusz jeszcze niedawno walczył ? Kilka dni temu, podczas sesji Q&A na Facebooku, powiedział „(…) to nie jest tak, że my bez tego funduszu nie będziemy remontować dróg, czy budować nowych”. Wierzyć się nie chce, że mówi to premier polskiego rządu. To skrajna ignorancja i nieodpowiedzialność.