Felieton Jerzego Budnika. "Zwycięstwo Joe Bidena". Wybory w USA

Gdy siadam do pisania tego felietonu to, że 78-letni Joe Biden z Partii Demokratycznej, zostanie 46. prezydentem Stanów Zjednoczonych, jest już raczej przesądzone. Oczywiście, należy spodziewać się lawiny protestów wyborczych, skierowanych do Sądu Najwyższego, ale nie sądzę, by ten znalazł podstawę do unieważnienia wyborów. I proszę nie sugerować się tym, że przewagę mają w nim sędziowie zasiadający tam z rekomendacji republikanów. W Stanach Zjednoczonych jest inna kultura prawna niż u nas. To, jakie sędziowie mają przekonania, zapewne nie jest bez znaczenia przy rozstrzyganiu spraw światopoglądowych, ale nie tych wagi ustrojowej czy państwowej. Sędziowie amerykańskiego SN już wiele razy udowodnili, że w tych sprawach są całkowicie niezależni i bezstronni. Rygorystyczne przestrzeganiu zasady trójpodziału władzy jest zresztą fundamentem amerykańskiej demokracji i jej znakiem rozpoznawczym. Inaczej niż u nas.

Wróćmy do Joe Bidena. Według przedwyborczych sondaży jego zwycięstwo miało być przekonywujące, wręcz miażdżące, a przez moment wisiało na włosku. Teraz politolodzy i socjolodzy będą się zastanawiać, dlaczego prognozy renomowanych ośrodków badania opinii publicznej tak się rozjechały z rzeczywistymi preferencjami wyborczymi. Nie zmienia to faktu, że Amerykanie na kolejną kadencję wybrali Joe Bidena, który jest zupełnym przeciwieństwem nieobliczalnego, ekscentrycznego i egocentrycznego Donalda Trumpa. Jako ciekawostkę podam, że w historii tego państwa, Biden będzie dopiero drugim (po Johnie F. Kennedym) prezydentem-katolikiem. Czy jego wybór jest zapowiedzią radykalnych zmian w polityce krajowej ? Nie sądzę. Wynika to z tego, że różnice programowe między demokratami, a republikanami, coraz bardziej się zacierają. Są co prawda dość istotne różnice ideowe, m.in. w podejściu do praw człowieka, ale nie wydaje mi się, by doświadczony, pragmatyczny, koncyliacyjny Biden chciał je w swojej polityce eksponować. A już na pewno nie na początku swojej kadencji. Tym bardziej, że w jednym ze swoich pierwszych powyborczych wystąpień zadeklarował, że jako prezydent będzie robił wszystko, by zjednoczyć podzielony naród. Przed nim są dużo ważniejsze sprawy niż wszczynanie wewnętrznych wojenek ideologicznych. W pierwszej kolejności będzie musiał zmierzyć się z pandemią COVID-19 i recesją gospodarczą.

Za to większych zmian należy się spodziewać w amerykańskiej polityce zagranicznej. Warto pamiętać, że Biden był wiceprezydentem u Baracka Obamy, więc zagadnienia międzynarodowe nie są mu obce. Będzie zapewne chciał „zresetować” stosunki z Rosją, poprawić zepsute w czasie prezydentury Trumpa relacje z Unią Europejską, wzmocnić NATO i zaangażować się w ratowanie zagrożonego globalnym ociepleniem klimatu.

A co zwycięstwo Bidena oznacza dla Polski ? Nie jest żadną tajemnicą, że rządzący w Polsce obóz liczył na zwycięstwo Trumpa. Teraz ma problem. Stawianie wszystkiego na jedną, jak się okazało przegraną kartę, było dużym błędem. To na pewno zostało po drugiej stronie Atlantyku zauważone i zapamiętane. Na szczęście takie mocarstwo jak Stany Zjednoczone w polityce zagranicznej nie kieruje się resentymentami, a swoimi interesami. Te zaś przemawiają za tym, by budować dobre relacje z każdym, kto w Polsce rządzi. Moim zdaniem w relacjach nowej administracji amerykańskiej z Polską nie należy spodziewać się zasadniczego przełomu. Biden na pewno nie będzie wykorzystywał Polski do rozbicia UE, ale nie odpuści kwestii praworządności. Podpisane wcześniej umowy, w tym te dotyczące dostaw gazu, sprzętu wojskowego, rozwoju energetyki jądrowej, zwiększenia obecności wojsk amerykańskich, zostaną na pewno dotrzymane, a Polska pozostanie ważnym elementem w amerykańskiej strategii obronności.