Pokłon feretronów coraz bliżej wpisu na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego | WIDEO, ZDJĘCIA

Za nami konferencja dotycząca wpisania tradycji pokłonu feretronów podczas pielgrzymek na Kalwarię Wejherowską na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. Spotkanie inaugurujące ten projekt miało miejsce w hotelu Victoria w Bolszewie.

- To była kolejna konferencja na temat tradycji, ale pierwsza w ramach projektu, na które Starostwo Powiatowe w Wejherowie i Powiatowa Biblioteka Publiczna otrzymały dofinansowanie z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego - mówi Andrzej Szoszkiewicz, koordynator merytoryczny projektu „Tradycja pokłonu feretronów podczas pielgrzymek na Kalwarię Wejherowską" - Projekt został bardzo wysoko oceniony. Jego realizację rozpoczęliśmy właśnie od inauguracji przedstawienia jego założeń oraz konsultacji społecznych - dodaje

Koordynator projektu podkreśla również, że spotkanie było kolejnym istotnym etapem w drodze do wpisania tradycji pokłonu feretronów na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego.

- Konferencja była bardzo ważnym punkt całego projektu. Przede wszystkim ze względu na to, że na wpis na Krajową Listę NDK muszą się zgodzić ci, którzy tą tradycję kultywują, czyli pielgrzymi, obraźnicy i obraźniczki. Oni tak jakby przekazują prawo do wpisania tej tradycji, ale jednocześnie muszą wiedzieć z czym to się wiąże. Jakie są zobowiązania i jakie są z tego wszystkiego korzyści. Właśnie o tym wszystkim rozmawialiśmy podczas konferencji w Bolszewie - mówi Andrzej Szoszkiewicz.

Jak zauważa starosta wejherowski Gabriela Lisius, pokłon feretronów jest na tyle ważną tradycją na Kaszubą, że bez cienia wątpliwości zasługuje na wpis do Krajowej Listy NDK. Co więcej, po uzyskaniu wpisu, jest spora szansa na wpisanie na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

- Otrzymaliśmy dotację z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, dlatego realizujemy ten program. Staraliśmy się od dłuższego czasu, aby ten projekt został zrealizowany - podkreśla Gabriela Lisius, starosta powiatu wejherowskiego. - Dlatego spotkaliśmy się w gronie księży w oraz obraźników i obraźniczek, aby swoim podpisem poświadczyli, że ta tradycja jest wciąż żywa. Na pewno to jest dobra marka, która wzmocni promocję powiatu wejherowskiego i turystykę kulturową. Uzyskanie wpisu na Krajowej Liście NDK daje później możliwość wpisu na listę światową UNESCO - zapewnia.

Tradycja ta istnieje już od kilkuset lat i przekazywana jest z pokolenia na pokolenie. Pokłon świętych obrazów już dawno temu na stałe wpisał się w kaszubskie pielgrzymki i odpusty i jest ich nieodłącznym elementem.

- Pielgrzymowanie na Kalwarię Wejherowską i pokłon feretronów to jedyna taka tradycja w Polsce. Jest ona tutaj na Kaszubach kultywowana i przekazywana z pokolenia na pokolenie. Dla nas jest to nie tylko wartość duchowa, ale i kulturowa. - podkreśla starosta Gabriela Lisius, która sama w przeszłości była obraźniczką.

Pokłon feretronów towarzyszy wielu kaszubskim pielgrzymkom, m.in. w sanktuariach - w Wejherowie, Wielu, czy Sianowie. Tę tradycję można obejrzeć m.in. w czasie corocznego odpustu Wniebowstąpienia Pańskiego na Kalwarii Wejherowskiej w Wejherowie. Jest to tzw. odpust lądowy, dlatego, że jego uczestnicy przychodzą z Kaszub lądowych - z Lini, Gdańska-Oliwy, Kościerzyny, Kartuz i powiatu kartuskiego, z południowych stron powiatu wejherowskiego.

- Z serca diecezji gdańskiej, czyli oliwskiej katedry wychodzi najstarsza pielgrzymka, której też towarzyszą feretrony. Według tradycji obraźnikami i obraźniczkami powinny być panny i kawalerowie. Ten pokłon błogosławieństwa, czyli wykonywany znak krzyża i zataczanie koła obrazem symbolizują nieskończoną wszechmoc Boga. W trakcie pielgrzymki pokłon oddaje się na początku swojemu macierzystemu kościołowi i na końcu na miejscu docelowym - wyjaśnia ks. kan. Andrzej Leszczyński, proboszcz w parafii św. Karola Boromeusza w Wejherowie.

Osoby niosące obrazy i wykonujące pokłon feretronów, popularnie zwani są obraźnikami i obraźniczkami. Jak podkreślają, sztuka ta nie należy do najłatwiejszych, bo ważą one po kilkadziesiąt kilogramów. Waga tych najcięższych wynosi nawet ok. 108 kg.

- Od kilku lat nosimy feretrony parafialne. Są to obrazy z wizerunkami świętych, a także figurki, często z postacią Matki Bożej - mówi Łukasz Syposz, obraźnik. - Nie jest to proste zadanie, ponieważ feretrony ważą kilkadziesiąt kilogramów. Są i takie, które ważą powyżej 80 kg, czy 100 kg. Często są one noszone przez dziewczyny, które mimo tego, że są ciężkie, dają sobie z nimi radę i pielęgnują naszą kaszubską tradycję - dodaje.

- Noszenie takich feretronów, właśnie przez nas, dziewczyny, jest uważam jednym z trudniejszych zadań. Właśnie ze względu na tę wagę i czasami ich wielkość. Wiadomo jednak, że są mniejsze i większe feretrony, także każdy może dopasować coś dla siebie i każdy jest w stanie spełnić to zadanie. Myślę, że naprawdę warto brać udział w noszeniu takich felietonów. Dzięki temu możemy przedłużyć tę tradycję i brać w tym czynny udział - podkreśla Agata Reszka, obraźniczka.

Jak wyjaśnia Szoszkiewicz wśród korzyści z wpisu na krajową listę jest m.in. wzrost zainteresowania ze strony pielgrzymów, turystów i badaczy. Przyczyni się to również do promocji powiatu wejherowskiego, a także zwiększy możliwość uzyskania wsparcia finansowego z budżetu centralnego

- Jestem pewien, że jak pokłon feretronów wejdzie na listę, to będzie jej ozdobą. Będzie wzbudzał zainteresowanie z tego względu, że to spektakularna stara tradycja kultywowana w pięknych wnętrzach zabytkowych kościołów i plenerach kaszubskich - zapewnia Szoszkiewicz.

Co prawda o oficjalnej dacie wpisu kaszubskiej tradycji na Krajową Listę NDK nie można jeszcze mówić. Jak zapewnia jednak koordynator merytoryczny projektu, nie jest ona aż tak odległa, jak mogłoby się wydawać.

- Na tym etapie nie znamy jeszcze oficjalnego terminu. Projekt kończy się z końcem listopada 2023 r. Wtedy będziemy w pełni gotowi do tego, aby przystąpić do pisania wniosku. Wówczas będą już wszystkie zgody, badania, a także zostanie opublikowane wydawnictwo. Zatem z całym tym bagażem i wszystkimi rezultatami projektu będziemy wchodzić na Krajową Listę NDK. Wydaje mi się, że powinno to być już na początku 2024 roku - przewiduje Andrzej Szoszkiewicz.

Dodajmy, że obecnie na Krajowej Liście Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego znajduje się już kilka wpisów z województwa pomorskiego. Należy do nich: hafciarstwo kaszubskie szkoły żukowskiej (2015), muzyka carillonowa w Gdańsku (2020) oraz tradycyjne szkutnictwo w Pucku (2021).